Sống ở đời là một cuộc kiếm tìm không ngơi nghỉ. Có biết bao điều ta phải tìm kiếm hằng ngày, trong lãnh vực vật chất cũng như tinh thần. Dù kiếm tìm liên lỉ như vậy, con người chẳng bao giờ thỏa mãn về những gì mình đã đạt được. Vì thế, cuộc sống là một chuỗi những khám phá vô biên. Tuy vậy, nhiều khi tôi say sưa đi tìm kiếm nhiều thứ trên đời mà đánh mất chính mình. Cho nên, trong cuộc tìm kiếm này, tôi không được quên một điều quan trọng, đó là tôi đi tìm chính bản thân tôi.
Tại sao tôi lại phải đi tìm tôi, vì tìm kiếm điều gì có nghĩa là mình chưa đạt được điều ấy, trong khi tôi đang hiện diện trong chính cuộc sống này? Câu trả lời thật đơn giản: Tôi luôn phải đi tìm tôi, vì tôi thường đánh mất mình giữa cuộc đời bon chen tính toán này. Giữa dòng đời trôi nổi ngược xuôi, tôi như đám bèo trôi dạt, bồng bềnh theo con sóng của thời cuộc, phó mặc cho may rủi của cuộc đời. Tôi không còn là tôi nữa, tôi đánh mất chính mình, khi vì lợi lộc và danh vọng mà sống giả dối mưu mô ích kỷ.
Trước hết, tôi đi tìm tôi để biết tôi là ai trong mối tương quan với Chúa. Giữa cuộc đời này, tôi chỉ nhỏ bé như một hạt cát trong sa mạc, như giọt nước giữa đại dương. Ấy vậy mà Chúa biết rõ tôi, kể cả khi tôi đứng, khi tôi ngồi. Chúa biết rõ từ khi tôi được hoài thai trong lòng mẹ. Từ muôn thuở, Chúa đã biết tôi và Ngài gọi tôi bằng chính tên của tôi. Nếu Chúa biết tôi như thế, là vì Ngài là Đấng quyền năng và Ngài yêu thương tôi bằng tình yêu vô bờ bến. Khi người ta yêu mến nhau thì người ta biết rõ về nhau, hiểu tâm tính và sở thích của nhau và muốn làm mọi sự để người mình yêu được hài lòng và hạnh phúc. Thật ngọt ngào và hãnh diện khi biết rằng, dù nhỏ bé, tôi vẫn là đối tượng của tình yêu thương Thiên Chúa. Chúa thương tôi vì tôi là tạo vật bé bỏng của Ngài. Tình yêu đáp lại tình yêu. Ý thức tình yêu thương bao la của Chúa như vậy, tôi sẽ cố gắng hoàn thiện bản thân như Chúa muốn. Tôi cũng cố gắng làm mọi sự để đền đáp tình yêu thương mà Ngài đã dành cho tôi. Tất cả mọi lệnh truyền của Chúa đều xuất phát từ tình yêu thương. Chúa yêu thương tôi và muốn san sẻ cho tôi vinh quang và hạnh phúc của Ngài. Khi tôi thành tâm thực hiện những điều Chúa dạy, tôi sẽ đạt được niềm vui và hạnh phúc Chúa dành cho những ai yêu mến Ngài.
Tôi đi tìm tôi để biết tôi là ai trong gia đình nhân loại. Tôi được sinh ra để chung sống với mọi người trong xã hội này. Dù mỏng manh yếu ớt, tôi vẫn có thể lớn lên nhờ sự đùm bọc của cha mẹ và những người thân. Dù nhỏ bé mọn hèn, tôi vẫn có thể thành đạt nhờ sự giúp đỡ của mọi người tôi gặp trong cuộc sống. Thiên Chúa là Cha của gia đình nhân loại. Gia đình này bao gồm mọi nền văn hoá, mọi sắc tộc, mọi ngôn ngữ, mọi ý thức hệ chính trị. Là Cha chung, Thiên Chúa yêu thương hết mọi người, kể cả những tội nhân. Ngài là Thiên Chúa của tình yêu chứ không phải một vị thần nghiêm khắc chỉ rình rập để trừng phạt. Ngài vui mừng vì thấy con người sám hối ăn năn để được sống. Hiện diện trên đời này, tôi không phải là ốc đảo cô đơn, nhưng là một phần của xã hội, giống như chi thể của một thân thể. Thân thể ấy vừa là xã hội nơi tôi sinh sống, vừa là cộng đoàn Đức tin nơi tôi được gọi làm chứng cho tình yêu của Thiên Chúa. Ý thức mình là một chi thể, tôi không thể bo bo ích kỷ cho lo cho bản thân mà quên những người xung quanh. Những cố gắng cộng tác để bảo vệ môi trường, tham gia những hoạt động công ích, cổ võ sống lành mạnh với một lương tâm ngay chính… đó là những hành động thiết thực giúp tôi hoà đồng với cuộc sống xã hội. Khi đi tìm để biết tôi là ai trong xã hội mênh mông này, tôi sẽ nhận ra những người đang sống xung quanh tôi đều là anh chị em với nhau. Cũng như tôi, họ đều đang có những niềm vui cần được chia sẻ, những nỗi buồn cần được cảm thông, những yếu đuối cần được nâng đỡ. Cùng với tôi, hết thảy họ đều đang đi trên con đường tiến tới trọn lành. Những nghĩa cử đẹp, dù nhỏ bé đơn sơ, cũng giúp nối kết tôi với họ trong tình huynh đệ chân thành để cùng dựng xây một cuộc sống tốt đẹp và nhân ái hơn.
Tôi đi tìm tôi để can đảm nhận ra mình là người còn nhiều giới hạn. Trong nhiều trường hợp, việc thú nhận mình đã sai lầm trong ứng xử là một hành vi can đảm, vì đây chính là sự chiến thắng bản thân, chiến thắng cái tôi uy quyền và ích kỷ. Thân phận con người ở đời như cây sậy phất phơ trước gió, dễ dàng bị ngả nghiêng trước bao nhiêu cám dỗ của cuộc đời. Vì yếu đuối và ích kỷ, người ta không ngừng gây khổ đau cho nhau, có khi là cố ý, có lúc là vô tình. Cuộc sống hằng ngày đã quá nặng nề, mà dường như người ta còn thấy chưa đủ, nên tiếp tục trao cho nhau những thập giá. Ai cũng đã hơn một lần là nạn nhân của sự khinh khi, xúc phạm, nhưng người ta vẫn tiếp tục xúc phạm và khinh thường người khác. Trong mỗi con người đều có mầm mống của kiêu ngạo coi mình là trung tâm, muốn làm chủ vạn vật và điều khiển mọi sự. Khiêm tốn nhận mình còn nhiều giới hạn, sẽ giúp ta dẹp bỏ kiêu ngạo, hoà mình với cộng đồng xã hội, góp phần làm cho cuộc sống này an vui hạnh phúc.
“Hãy nhận thức chính mình – Connais-toi toi-même” – đó là câu cách ngôn được ghi tại đền Apollon ở Delphes. Theo truyền thuyết, tác giả của câu cách ngôn này là Hylon – một trong bảy nhà thông thái của Hy Lạp cổ đại. Câu cách ngôn này đã gợi hứng cho Socrate, ông tổ của triết học Hy Lạp (469-399 trước CN) trong việc tìm kiếm chân lý. Theo Socrate, chính khi nhận biết và tìm kiếm chính mình, con người có thể tìm thấy sự khôn ngoan. Nói cách khác, tiến trình tìm kiếm sự khôn ngoan khởi đi từ sự nhận biết bản thân.
Tôi đi tìm tôi, cuộc tìm kiếm này rất lâu dài và liên lỉ. Nó đòi hỏi chúng ta phải đối diện với chính mình và chấp nhận để ánh sáng chân lý chiếu soi những góc khuất trong cuộc sống nội tâm. “Vì chính khi hiến thân, là khi được nhận lãnh; chính lúc quên mình là lúc gặp lại bản thân” (Kinh Hoà bình của Thánh Phanxicô). Đi tìm chính mình, đó cũng là một trong những mục đích quan trọng của Mùa Chay thánh. Thành tâm cầu nguyện với Chúa, sống chan hoà và quảng đại với tha nhân, đó là những điều kiện cần thiết giúp chúng ta tìm thấy chính bản thân mình.
